Na de verrassing van de vermelding op de longlist van Managementboek van het jaar wordt het verhaal voor Storylistening nog mooier. Met vier andere boeken staat het nu op de shortlist. Hieronder het stuk hierover uit het juryrapport. “Voordat je aan storytelling kunt gaan doen, moet je eerst gaan luisteren naar de verhalen die leven.”
Echt verbinden doe je met verhalen uit de onderstroom
Verhalen (denk aan sagen, legendes en eerder al grottekeningen) zijn al eeuwen een metafoor voor de werkelijkheid. De laatste decennia is storytelling op de corporate agenda gekomen. Vaak zijn dat verhalen primair geschreven vanuit de bovenstroom: om bijvoorbeeld een missie/visie te duiden. De bovenstroom vertegenwoordigt het rationale. Harde data. Maar echt verbinden doe je pas als je ook verhalen uit de onderstroom (vaak de werkvloer) optekent. Dat is het irrationele; wat echt leeft bij medewerkers. Niet de cijfermatige harde rationele data, maar de zachte data.
Verzamel geloofwaardige en herkenbare verhalen
Onderstroomdata zijn verhalen met een ziel. Voordat je aan storytelling kunt gaan doen, moet je eerst gaan luisteren naar de verhalen die leven. Dus eerst storylistening, voordat je aan storytelling kunt gaan doen. Dat zijn twee kanten van dezelfde medaille. Het draait hierbij om het acroniem ‘VVV’: Verzamelen, Vormen, en Vertellen. Je kunt niet iets geloofwaardigs en herkenbaars vertellen als je niet eerst hebt verzameld. Als communicatie alleen het zenden van verhalen is, is het net als met roeien met één peddel. Je kunt roeien tot je blauw ziet, maar je blijft liggen waar je ligt.
Als bovenstroom en onderstroom niet verbonden zijn ontstaat stagnatie
‘Wat je zeker bij corporate communicatie maar ook bij raden van bestuur, leiders en managers ziet, is dat ze graag zenden. Zeventig procent van de communicatie bestaat nog altijd uit zenden, vooral vanuit de bovenstroom: rationele informatie, zoals missies, visies, of kwartaalcijfers. Maar wij mensen zitten vol onderstroom: ervaringen, waarden, voor- en afkeuren, en emoties. Je kunt boven- en onderstroom zien als de twee delen van de ijsberg: het gedeelte boven water en het onzichtbare gedeelte onder water. Als ze niet verbonden zijn, ontstaat er stagnatie.
Verhalen ordenen en brengen samenhang aan
Verhalen kunnen onder- en bovenstroom verbinden.’ En waarom verhalen? ‘Onze hersenen zijn niet geschikt om losse elementen te onthouden. Ga zonder lijstje naar de supermarkt en je komt met vier van de elf producten thuis die je nodig hebt. Het lukt je wel als je er ordening in brengt en er een soort verhaal van maakt. Als je met een verhaal samenhang weet aan te brengen, dan gaat dat er vaak bij de toehoorder in als koek. Losse korrels zand werken niet. Daarmee verbind je onder- en bovenstroom niet.’